Topkapı semtinde, ayaküstünden  ve yerleşim yerlerinden uzak bir köşede inzivaya çekilmek isterken, geçen zamanla  ana arter bir yolun kenarında kalmış ve her gün binlerce kişiyi selamlar gibi bir mekan. Konumunda ki gariplik kadar yapılış serüveni de ayrı bir garip olan ve belki de bu gariplikler yüzünden kendine has bir hikâyesi ve güzelliği olan, küçük ama şaheser bir cami: Takkeci İbrahim Ağa camii.

Takkeci yada Osmanlı zamanında ki ismiyle Arakiyeci İbrahim Ağa, geçimini keçeden yaptığı takkeleri satarak sağlayan yoksul bir İstanbul sâkini. Hanımıyla birlikte Topkapı semtinde ikamet ediyor ve yoksulluğuna rağmen hayatta ki en önemli arzusu olan bir cami yaptırmak için çabalayan nev-i şahsına münhasır bir kişilik. Cami yaptırma arzusunu birçok yerde dile getiriyor ve etrafındakilerin alay konusu oluyor. Arkadaşları ”ne oldu senin cami işi, ne zaman yaptırıyorsun?” dediklerinde hep aynı cevabı veriyor; Derya tutuştuğu zaman! Ona göre Nemrut un devasa ateşini gülistana çeviren Allah deryayı da tutuşturur, bu garibede bir kapı açar ve duası kabul olur!

Gel zaman git zaman; bir kandil gecesi, bağlı bulunduğu tarikatın şeyhi, rüyasına girer ve hemen Bağdat’a gitmesini emreder. “Derhal Bağdat’a git gel.”  Sebebini düşünmek, akıl ve mantıkla bağlantısını bulmaya çalışmak, gönül erlerinin derdi değildir. O da öyle yapar ve hemen o gün Bağdat yoluna düşer. Uzun bir yolculuk ve bin türlü zahmetten sonra şehre girer. Yorgun, bitkin bir hana girer. Oracıkta ki bir tahta parçasının üzerine kıvrılır. Gözlerini kapatmak üzereyken, yaşlı hancı dikilir başına:
– “Hayrola yolcu, nereden gelip nereye gidersin?”
–  “Âsitâne’den, Dersaâdet’ten geliyorum.”
– “Hayırdır İnşallah, geliş sebebin nedir?”
Önceleri söylemek istemez, ama hancı o kadar ısrar eder ki, rüyasını anlatmak zorunda kalır. Rüya üzerine İstanbul’dan kalkıp Bağdat’a geldiğini duyan yaşlı hancı kahkahayı basar.
 – “Hay akılsız! Hiç rüyaya ümit bağlanıp bunca zahmete girilir, bunca masraf yapılır mı?Ben dahi geçenlerde bir rüya gördüm. Rüyama giren nur yüzlü bir ihtiyar, ‘İstanbul’a git, Topkapı’daki kulübesinde Arakiyeci İbrahim Ağa diye biri var, evini bul, odunluğunda bir küp Bizans altını gömülüdür, al keyfince yaşa’ dedi. Ama rüya ile amel edilmez dedim, hiç üstünde durmadım.”

Hancıyı dinlerken, Arakiyeci İbrahim Ağa’nın gözleri parlamış, tüm yorgunluğu geçmiş. “İşte şimdi derya tutuştu!” diyerek tekrar gerisin geriye, gece gündüz demeden yola düşmüş. İstanbul’ a gelir gelmez de  evinin odunluğunu kazmış, altın dolu küpü topraktan çıkarmış. Camiini inşa etmiş.

İşte bugün yerleşim yerlerinden biraz uzakta, mezarlıkların arasında kalmış bu cami, o bir küp altının ve gönülden edilen duanın kabulünün karşılığı olarak dimdik ayakta. Kitabesinde de belirtildiği gibi, camiyi yaptıran İbrahim Ağa’dır ve inşa tarihi 1592’dir. Cami, mektep ve sebilden meydana gelmiştir. Zamanla mektep yıkılmıştır. Dışarıdan çok gösterişli bir hali olmasa da, ahşap işleri, hatları, çinileri ve kalem işleri ile kendisinden beklenmeyecek bir güzellik içeriye adımınızı atar atmaz sizi çepeçevre sarıyor. Son cemaat yerindeki alt pencerelerin kemer aynalarında mermerden celi sülüsle Fatiha, İhlas, Felak ve Nas sureleri kabartma olarak yazılmıştır.

Takkeci İbrahim Ağa Camisi’nin ünü içerisindeki çinilerden dolayıdır. 16.Yüzyılın en güzel İznik işi çini örnekleriyle pencerelerin kemer tepelerine kadar bütün duvarlar kaplanmıştır. Narçiçeği kırmızısı, parlak camgöbeği, yeşil, lacivert renkler rumî ve hatayî desenler kullanılmıştır. Bazı panolar tamamen sökülerek alınmış ve yerlerine baskı tekniği ile yapılmış yenileri konmuştur. Bunlardan bazılarının Gülbenkyan tarafından Lizbon’daki Salazar Müzesi’ne hediye edildiği bilinmektedir. Caminin yan duvarlarında ki çinilerde, rüyaya ve yapılışına sebep olan küp dolusu altına atıfda bulunurcasına  küpler çizilmiştir. Ahşap kubbe yaldızlı çatı ile dilimlenmiş, eteklerindeki mukarnasları altın yaldızlı iki sıra badem ve yapraklarla tezyin edilmiştir. Kubbe göbeğinde yuvarlak içinde tekrarlanan bir ayet bulunmaktadır.  Ve gördüğüm en muhteşem ahşap kubbedir. Acı kahverengi ahşap kubbeye altın yaldızla işlenen damlacıklar ve badem figürleri gece parlayan yıldızları anımsatır. Kalem işleri de ayrıca söz edilmeye değer; günümüze kadar gelirken güzelliğinden ve özelliğinden hiç bir kayba uğramamış, sanki dün yapılmış gibi capcanlıdır.

İnsanların muhabbetinden ve ayak izlerinden uzak halde ama E-5 gibi bir ana yolun yapılmasıyla yolun bir kenarında kalarak, aradığı muhabbeti göz değmesi ve nazarlardan sağlayan bu cami iki kez esaslı onarım görmüştür. Bunlardan ilki 1830 yılında, ikincisi ise 1985’te Vakıflar İdaresi tarafından yapılmıştır. Topkapı’nın ilk yerleşim alanında yer alan ancak yeni yolların açılmasıyla yerleşim alanlarından uzaklaşan Takkeci İbrahim Ağa Camii’nin restorasyonu İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 2008 yılında tamamlanmıştır. Bu yalnız, gözlerden uzak şaheser cami her türlü iltifatı hakediyor ve ziyaretçilerini bekliyor. Oraya kadar gitme lütfunda bulunanlar için ayrıca hemen caminin bitişiğinde bulunan Topkapı Kültür Parkını ve Topkapı Türk Kültürü parkını da gezmelerini tavsiye ederim.

NURGÜL DURU